Ministerstwo Rolnictwa i Rozwoju Wsi przekazało 15 lipca 2022 r. do akceptacji Komisji Europejskiej projekt Planu Strategicznego dla Wspólnej Polityki Rolnej na lata 2023-2027. Plan ten został już uzgodniony z Komisją Europejską. Zawiera on zmiany wynikające z tych uzgodnień.
Najważniejsze zmiany
Wprowadzono zmiany dotyczące poszerzenia instrumentarium i budżetu w zakresie dobrostanu zwierząt.
- Dodano interwencję: Inwestycje poprawiające dobrostan bydła i świń. Instrument wspierać ma m.in. wyposażenie gospodarstw w wybiegi, wyposażenie pastwisk, poprawę warunków cyrkulacji powietrza w budynkach inwentarskich z budżetem wysokości ponad 300 mln euro środków publicznych.
- W zakresie ekoschematu Dobrostan zwierząt uzgodniono odejście od systemu wariantowego oraz dodanie nowych dotychczas niepremiowanych praktyk (np. zwiększenie powierzchni bytowej o co najmniej 50%, utrzymanie na ściółce, dostęp do wybiegu, późniejsze odsadzenie młodych od matki utrzymanie świń w cyklu zamkniętym). Ekoschemat Dobrostan zwierząt realizowany będzie w oparciu o system punktowy (1 pkt odpowiada ok. 100 zł). Budżet przeznaczony na wsparcie podwyższonego dobrostanu zwierząt w ramach ekoschematu zwiększono dwukrotnie (budżet wynosił będzie ok. 1,4 mld euro).
Wprowadzono zmiany w zakresie pozostałych ekoschematów.
- Wprowadzono ekoschemat Rolnictwo węglowe i zarządzanie składnikami odżywczymi, który obejmuje 8 praktyk, tj.:
- ekstensywne użytkowanie TUZ z obsadą zwierząt
- międzyplony ozime/wsiewki śródplonowe
- opracowanie i przestrzeganie planu nawożenia – wariant podstawowy i wariant z wapnowaniem
- zróżnicowana struktura upraw
- wymieszanie obornika na gruntach ornych w ciągu 12 godzin od aplikacji
- stosowanie płynnych nawozów naturalnych innymi metodami niż rozbryzgowo
- uproszczone systemy uprawy
- wymieszanie słomy z glebą.
Ekoschemat Rolnictwo węglowe i zarządzanie składnikami odżywczymi realizowany będzie w oparciu o system punktowy (1 pkt odpowiada ok. 100 zł).
Pozostałe ekoschematy obszarowe, tj.:
- Obszary z roślinami miododajnymi,
- Prowadzenie produkcji roślinnej w systemie Integrowanej Produkcji Roślin,
- Biologiczna ochrona upraw,
- Retencjonowanie wody na TUZ,
nie będą objęte systemem punktowym. Nadal stanowią oddzielne interwencje z zachowaniem dotychczasowych wymogów, wysokości wsparcia i powierzchni (produktów).
- Odstąpiono od wdrażania w ramach I filaru ekoschematu Rolnictwo ekologiczne. Środki alokowane w ramach budżetu Planu na ten ekoschemat zasiliły budżet ekoschematu Dobrostan zwierząt. Realizacja interwencji Rolnictwo ekologiczne w II filarze (z budżetem 905 mln euro), wymagała ograniczenia pierwotnych budżetów interwencji II filara.
- Odstąpiono od wprowadzenia ekoschematu Przeznaczenie 7 % powierzchni GO w gospodarstwie na obszary nieprodukcyjne.
Wprowadzono zmiany w zakresie norm dobrej kultury rolnej (DKR/GAEC), które będą stosowane w Polsce.
- GAEC 7, poza wymogiem dywersyfikacji upraw, został dodany wymóg zmianowania upraw corocznie na powierzchni 40% gruntów ornych oraz wymóg nieprowadzenia dłużej niż 3 lata takiej samej uprawy w plonie głównym na wszystkich gruntach ornych w gospodarstwie. Zmieniliśmy też definicję „uprawy”, gdzie na potrzeby zmianowania i dywersyfikacji zrezygnowano z rozróżnienia formy jarej i ozimej.
- GAEC 6, dotyczącej powierzchni objętej okrywą ochronną gleby, uzgodniono z Komisją, że wymóg obowiązku utrzymania pod okrywą ochronną gleby w gospodarstwie w okresie jesienno-zimowym wynosił będzie 80% powierzchni gruntów ornych. Dodano również wymogi dotyczące okrywy glebowej w uprawach trwałych (w sadach owocowych).
- GAEC 5 Zarządzanie orką, przyczyniające się do zmniejszenia ryzyka degradacji i erozji gleby, w tym uwzględnianie nachylenia terenu – normą będą objęte grunty orne i uprawy trwałe (tj. sady – drzewa owocowe) położone na stokach o nachyleniu ≥ 14%.
Wprowadzono nową interwencję „Rozwój współpracy producentów w ramach systemów jakości żywności” (w miejsce interwencji Wsparcie uczestników unijnych i krajowych systemów jakości żywności, której realizacja nie była możliwa ze względu na ostateczne brzmienie przepisów unijnych). Nowa interwencja kierunkuje wsparcie na rzecz rozwoju współpracy rolników uczestniczących w systemach jakości żywności (w tym systemu rolnictwa ekologicznego i systemu Chronionych Oznaczeń Geograficznych, Chronionych Nazw Pochodzenia oraz Gwarantowanych Tradycyjnych Specjalności) oraz krajowych systemów jakości żywności. Celem interwencji jest wzmocnienie i rozwój współpracy w ramach systemów jakości żywności oraz rozwój produkcji i zapewnienie dostępności produktów wytwarzanych w ramach tych systemów na rynku.
Zrezygnowano z finansowania w roku budżetowym 2029 r. (kampania naboru wniosków kontynuacyjnych 2028 r.) wydatków rolnośrodowiskowych ze środków Planu. Płatności za kampanię naboru wniosków kontynuacyjnych 2028 r. i 2029 r. dokonane zostaną z budżetu kolejnego planu strategicznego.
Zrezygnowano z realizacji interwencji Rozwój usług rolnictwa precyzyjnego na rzecz ochrony środowiska i klimatu, a budżet tej interwencji zasilił interwencje Rolnictwo ekologiczne (przeniesioną z I filara), przy utrzymaniu wsparcia na rzecz usług dla rolnictwa i leśnictwa w formie wsparcia zwrotnego.
Zwiększono limit wydatków na środowisko w II filarze z poziomu 37,41% do 43,44%. Zwiększono ambicje w zakresie wsparcia powierzchniowego dla rolnictwa ekologicznego poprzez zmianę udziału użytków rolnych objętych wsparciem w ramach WPR – z 3,52% na 4,53% (tzn. z ok. 513 tys. ha na 659 tys. ha).
Pozostałe zmiany wynikające z negocjacji z Komisja Europejską:
- zmieniono zakres i podniesiono budżet interwencji Inwestycje w gospodarstwach rolnych w zakresie OZE i poprawy efektywności energetycznej (usunięto małe elektrownie wodne, wprowadzono instalacje produkujące energię z promieniowania słonecznego);
- zrezygnowano z ograniczenia dotyczącego jednorazowej możliwości skorzystania przez rolnika z danej usługi doradczej w okresie realizacji Planu w interwencji Kompleksowe doradztwo rolnicze;
- doprecyzowano zakres wsparcia w interwencji Inwestycje przyczyniające się do ochrony środowiska i klimatu, co pozwoliło na inwestycyjne uzupełnienie praktyk realizowanych w ramach ekochematu w tym m.in. inwestycje w zakresie rolnictwa precyzyjnego, retencjonowania wody w gospodarstwie przy jednoczesnej rezygnacji z możliwości wspierania rozwiązań przeciwprzymrozkowych czy przeciwgradowych (za wyjątkiem siatek przeciwgradowych);
- ograniczono kwoty wsparcia interwencji Współpraca grup operacyjnych EPI. Wprowadzono preferencje dla projektów z budżetem do 350 tys. PLN. Maksymalne dofinansowanie nie może przekroczyć 2,5 mln PLN. Wsparcie przygotowawcze wyniesie maksymalnie 50 tys. PLN. Zmiany w tym zakresie pozwolą na realizację większej liczby małych praktycznych i innowacyjnych projektów;
- przeniesiono do II filaru interwencje (projektowane pierwotnie w ramach ekoschematów) dotyczące utrzymania zadrzewień śródpolnych oraz systemów rolno leśnych założonych w ramach inwestycji realizowanych z Planu.
Do pobrania Plan Strategiczny dla WPR na lata 2023-2027, wygenerowany przez portal SFC (System for Fund Management in the European Union), za pośrednictwem którego projekt został formalnie przekazany do Komisji Europejskiej – otwórz
Źródło: MRiRW
