Grupa Operacyjna EPI Bio-Food Roztocze realizuje w ramach działania „Współpraca” którego celem jest opracowanie i wdrożenie technologii produkcji in vitro wysokiej jakości materiału nasadzeniowego rabarbaru o czerwonych ogonkach pozwalające na wzrost rentowności plantacji, poszerzenie rynków zbytu i rozwoju eksportu, co zostanie osiągnięte poprzez realizację wspólnych przedsięwzięć obejmujących badania naukowe, prace rozwojowe oraz inwestycje.
Projekt Grupy Operacyjnej EPI Bio-Food Roztocze jest odpowiedzią na nowe trendy w produkcji roślinnej i oczekiwania konsumentów. Poszukiwanie przyczyn chorób cywilizacyjnych determinowanych jakością pożywienia stało się ważnym wyzwaniem dla współczesnych producentów żywności. Uprawa roślin bogatych w związki bioaktywne na skalę towarową stanowi ważne zaplecze surowców do produkcji prozdrowotnej żywności i preparatów pozwalających na wyeliminowanie dodatków do żywności, często otrzymywanych metodami syntezy chemicznej. Rabarbar jest przykładem rośliny o licznych, korzystnych właściwościach i zastosowaniach, która przez wiele lat była w Polsce niedoceniana, a w ostatnim czasie cieszy się rosnącym zainteresowaniem konsumentów, przemysłu spożywczego, a także farmaceutycznego. Szczególnym uznaniem cieszą się odmiany wybarwione na czerwono ze względu na smak i właściwości prozdrowotne (wysoka zawartość substancji fenolowych, w tym antocyjanów, katechin, galotanin).
Jednym z warunków osiągnięcia sukcesu w uprawie rabarbaru o czerwonych ogonkach jest wysoka jakość sadzonek do zakładania plantacji. Tradycyjne rozmnażanie rabarbaru przez podział karp jest mało wydajne i obciążone przenoszeniem wirusów, których obecność prowadzi do zahamowania wzrostu, przebarwień liści i ogonków liściowych, a przy dużym nasileniu choroby do zamierania roślin. Do tej pory plantacje były niemal wyłącznie zakładane z roślin uzyskanych z siewu. Jednak ten typ rozmnażania daje bardzo zróżnicowane potomstwo, charakteryzujące się utratą czerwonego wybarwienia ogonków liściowych (co eliminuje możliwość eksportu produktu) oraz obniżeniem zawartości związków bioaktywnych.
Założeniem projektu jest opracowanie i wdrożenie wydajnej technologii produkcji in vitro wysokiej jakości sadzonek rabarbaru o czerwonych ogonkach. Wyselekcjonowane na plantacjach rośliny pod kątem wysokiej zawartości antocyjanów będą testowane na obecność wirusów, rozmnażane poprzez organogenezę pędów z pąków pachwinowych i ukorzenianie w warunkach in vitro, aklimatyzowane do warunków ex vitro w szklarni z kontrolowanym mikroklimatem i oceniane pod kątem stabilności genetycznej i cech użytkowych (zawartość ilościowa i jakościowa substancji fenolowych, w tym antocyjanów) a następnie uprawiane na plantacjach ekologicznych, gdzie będą prowadzone prace badawczo-rozwojowe. W kolejnym etapie materiał będzie przekazywany do przetwórni.
Oczekiwanych efektem projektu jest opracowanie nowatorskiej technologii rozmnażania in vitro rabarbaru, która pozwoli na masową produkcję sadzonek rabarbaru wolnych od wirusów, o udoskonalonych cechach sensorycznych, przetwórczych i prozdrowotnych. Możliwość szerokiego dostępu do unikatowej jakości sadzonek rabarbaru podniesie konkurencyjność polskich plantacji, wpłynie na wielkość i jakość plonów a tym samym podniesie atrakcyjność uzyskiwanego prozdrowotnego produktu do bezpośredniej konsumpcji i dla przemysłu przetwórczego. Stworzą się także dogodne warunki do rozwoju eksportu. Wiele doniesień wskazuje na duże zapotrzebowanie rynków europejskich na wysokiej jakości żywność bez konserwantów. W ramach projektu dofinansowanego z funduszy Agencji Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa, członkowie Grupy Operacyjnej EPI Bio-Food Roztocze nawiążą ścisłą współpracę. Wyniki badań będą prezentowane na konferencjach naukowych, broszurach upowszechnieniowych i publikacjach.
Informacje dodatkowe:
Czas realizacji: od 2021-02-22 do 2022-09-30
Źródła finansowania: środki własne konsorcjantów
Budżet projektu: 571 565,03 zł
Obszar realizacji: PL 812, PL 715
Strona internetowa: www.epibiofood.pl
Przygotowania do inicjacji kultur in vitro rabarbaru – etap I
Fot. Bio-Food Roztocze Sp. z o.o/ Źródło: https://epibiofood.pl/przygotowania-do-inicjacji-kultur-in-vitro-rabarbaru-etap-i/
Przygotowania do inicjacji kultur in vitro rabarbaru – etap II
fot. dr. Agnieszka Wojtania / Źródło: https://epibiofood.pl/przygotowania-do-inicjacji-kultur-in-vitro-rabarbaru-etap-ii/
Przygotowania do inicjacji kultur in vitro rabarbaru – etap III 
fot. dr. Agnieszka Wojtania /Źródło: https://epibiofood.pl/przygotowania-do-inicjacji-kultur-in-vitro-rabarbaru-etap-iii/
Przygotowania do inicjacji kultur in vitro rabarbaru – etap IV
fot. dr Agnieszka Wojtania / Źródło: https://epibiofood.pl/przygotowania-do-inicjacji-kultur-in-vitro-rabarbaru-etap-v/
