W dniach 28-29 lipca 2021 roku odbył się wyjazd studyjny pt. „Wsparcie dla Tworzenia Lokalnych Partnerstw ds. Wody LPW” w ramach Sieci na rzecz innowacji w rolnictwie i na obszarach wiejskich. Grupa 28 koordynatorów i doradców ds. wody (lista koordynatorów i doradców ds. wody dostępna jest na stronie woda.cdr.gov.pl) w ramach wyjazdu studyjnego odwiedziła miejscowość Całowanie na Mazowszu, w której swoją siedzibę ma – firma Pana Krzysztofa Łuszczyka, działająca od 1981 roku a będąca kontynuacją Zakładu Ślusarstwa i Mechaniki Maszyn Rolniczych założonego w roku 1948 przez ojca Wacława.
Siedziba ŁUKOMETu zlokalizowana jest na dwuhektarowej, ogrodzonej działce , na której znajdują się m.in. głębinowa studnia, dwa stawy oraz szereg urządzeń służących do nawadniania. Jest to idealne miejsce do prowadzenia zajęć praktycznych dotyczących doboru urządzeń do nawadniania. Krzysztof Łuszczyk i jego syn Tomasz posiadają ogromną wiedzę teoretyczną i praktyczną z zakresu potrzeb wodnych roślin, doboru urządzeń do nawadniania oraz wiedzę techniczną, którą wykorzystują do produkcji nowych urządzeń na potrzeby rolnictwa, w tym dla gospodarki wodnej. Za swoje innowacyjne działania zostali już e wielokrotnie nagradzani. Podczas zajęć uczestnikom wyjazdu został przedstawiony sprzęt nawodnieniowy z dokładnym omówieniem zastosowania. Uczestnicy mogli dowiedzieć się jaki sprzęt należy zastosować przy nawodnieniach z wykorzystaniem wód powierzchniowych np. stawów, jak i studni głębinowych. Mogli zobaczyć rozwiązania, które stosuje się na polach, w taki sposób, aby zainstalowane urządzenia nie przeszkadzały w pracy maszynom rolniczym, np. zakrywane płytą hydranty. Był też pokaz działania niektórych urządzeń. Przy omawianiu każdego urządzenia zwracano uwagę na aspekty praktyczne wykorzystania danego sprzętu. Pobyt w miejscowości Całowanie zakończył się wizytą w gospodarstwie Pana Grzegorza Łuszczyka, w którym znajduje się sad jabłoniowy oraz szklarnie, w których produkuje się pomidory. Uczestnicy wyjazdu mogli zapoznać się z nawadnianiem kropelkowym jakie ma miejsce w gospodarstwie.
Drugi dzień wyjazdu studyjnego to wyjazd w okolice miejscowości Grabów nad Pilicą, gdzie znajdują się prototypy budowli piętrzących wodę w systemie melioracyjnym.
Nasz przewodnik, dr. hab. inż. Ryszard Oleszczuk z Katedry Kształtowania Środowiska, Instytutu Inżynierii Środowiska SGGW w Warszawie, wprowadził nas w temat melioracji wodnych i omówił zastosowane rozwiązania.
Obecnie, z racji zachodzących zmian klimatycznych na świecie, w Europie i w Polsce, obserwuje się coraz częściej występowanie ekstremalnych zjawisk klimatycznych, do których należą m.in. powodzie i coraz częściej występujące susze atmosferyczne, które w trakcie dalszego ich trwania przekształcają się w susze hydrologiczne i glebowe. Te ostatnie są bardzo niebezpieczne, gdyż ograniczają wielkość plonów w produkcji rolniczej. Istniejące systemy melioracyjne mają więc obecnie nie tylko regulować stosunki powietrzno-wodne, ale również łagodzić skutki tych niekorzystnych zjawisk klimatycznych. Ma to szczególne znacznie w przypadku wcześniej zaprojektowanych i wykonanych w przestrzeni rolniczej systemów ściśle odwadniających (systemy drenarskie i rowy otwarte). W ich przypadku zachodzi obecnie konieczność zahamowania odpływu, bądź to w systemie drenarskim lub w sieci rowów otwartych. W przypadku podziemnej sieci drenarskiej mogą to być różnego rodzaju regulatory piętrzenia wody zaprojektowane i zlokalizowane w studzienkach drenarskich, bądź urządzenia piętrzące na odpływie wody za wylotami drenarskimi w ich odbiornikach (rowy, rzeki, kanały). W przypadku sieci rowów odwadniających postuluje się budowę zastawek piętrzących, które będą spowalniały odpływ wód powierzchniowych (retencja korytowa) i wód gruntowych (retencja podziemna). Koniecznością wydaje się obecnie modernizacja i przebudowa istniejących systemów melioracyjnych o charakterze jedynie odwadniającym na systemy odwadniająco-nawadniające. Obecnie coraz częściej wykorzystuje się lub rozwija modele komputerowe wspomagające prowadzenie prawidłowej gospodarki wodnej (rozrządu wody) na obiektach melioracyjnych w aspekcie racjonalnego wykorzystania ograniczonych zasobów wodnych. Taki cel przyświecał podjęciu badań koncepcyjnych i terenowych w ramach projektu INOMEL w ramach badań finansowanych przez NCBiR (BIOSTRATEG 3). W ramach tego projektu opracowano i wybudowano budowle prototypowe zastawek piętrzących wodę w rowach otwartych oraz regulator piętrzenia wody w przepuście „klapę”, które stanowiły całość systemu doposażenia istniejącego systemu melioracyjnego o charakterze odwadniającym (system drenarski, rowy otwarte) w przekształcenie go w system retencji wody i hamowania jej odpływu ze zlewni rolniczej w formie zbiornika podziemnego wód gruntowych. Dr.hab. inż. Ryszard Oleszczuk pokazał i omówił działanie opisanych powyżej obiektów, które nadzoruje.
W opinii uczestników wyjazd studyjny był bardzo ciekawy i wniósł wiele praktycznej wiedzy, która może być wykorzystana zarówno w pracy z rolnikami, jak i przy spotkaniach związanych z tworzeniem Lokalnych Partnerstw ds. Wody LPW.
