Obecnie w Krajowym Rejestrze odmian roślin rolniczych znajduje się 97 odmian ziemniaka, w tym 6o odmian krajowych i 37 zagranicznych. Strukturę odmian ziemniaka przedstawiono w tabeli poniżej.
Tabela 1
Struktura odmian ziemniaka w Krajowym Rejestrze 2019 rok
| Typ
użytkowy |
Grupa wczesności odmian | Odmiany Krajowe | Odmiany
Zagraniczne |
||||
| bardzo wczesne | wczesne | średnio wczesne | średnio
późne |
późne | |||
| jadalne w tym | 14 | 19 | 26 | 1 | – | 37 | 23 |
| -przetwórstwo* | 1 | 4 | 5 | 1 | – | – | 11 |
| skrobiowe | – | 2 | 13 | 3 | 8 | 23 | 3 |
| Razem | 15 | 25 | 44 | 5 | 8 | 60 | 37 |
* – odmiany jadalne przeznaczone głównie do przetwórstwa na frytki lub chipsy
W 2019 roku do krajowego rejestru COBORU zgłoszono 5 odmian ziemniaków: Astana, Hetman, Partner, Pogoria, Torpeda. Wśród wymienionych odmian dwie to odmiany skrobiowe (Partner i Torpeda). Charakterystykę tych odmian przedstawiono poniżej na podstawie wyników badań wartości gospodarczej odmian zarejestrowanych w roku 2019.
Astana – odmiana jadalna średniowczesna, o dobrym smaku i dobrej plenności, w typie konsumpcyjnym ogólnoużytkowym i lekko mączystym, o bulwach bardzo dużych, okrągłoowalnych, kształtu dość regularnego. Oczka płytko osadzone. Miąższ i skórka żółte. Charakteryzuje się dużą do bardzo dużej odpornością na wirusa Y, ale dość małą na zarazę ziemniaka, odmiana odporna jest na raka ziemniaka patoytp 1(D1). Hodowca: HZ Zamarte.
Hetman – wczesna odmiana jadalna, o dobrej do bardzo dobrej plenności, w typie konsumpcyjnym sałatkowym, ogólnoużytkowym, o dość dobrym smaku. Bulwy duże do bardzo dużych, okrągłoowalne, dość regularnego kształtu, o żółtej skórce i jasnożółtym miąższu, płytkich oczkach. O dużej do bardzo dużej odporności na wirusa Y, ale małej na zarazę ziemniaka. Odmiana odporna na raka ziemniaka patotyp 1(D1). Hodowca: HZ Zamarte
Pogoria – odmiana bardzo wczesna, o dobrym smaku, w typie konsumpcyjnym sałatkowym
i ogólnoużytkowym. Bulwy o żółtej skórce i miąższu, duże do bardzo dużych, okrągłoowalne, o regularnym kształcie, oczka płytkie. Plenność odmiany po 40 dniach od wschodów poniżej wzorca, po zakończeniu wegetacji dobra, stabilna w latach badań (2017-2018), duży udział frakcji handlowej w plonie ogólnym. Odporność na wirusa Y duża do bardzo dużej, na zarazę ziemniaka mała. Odmiana odporna na raka ziemniaka [patotyp 1(D1)] i na mątwika ziemniaczanego Ro1. Hodowca: Pomorsko-Mazurska Hodowla Ziemniaka w Strzekęcinie.
Partner – odmiana skrobiowa, wczesna, bulwy średniej wielkości, okrągłoowalne, skórka żółta, miąższ biały. Plon ogólny bulw średni, skrobi. Średnia zawartość skrobi w latach badań 18,5% (poniżej wzorca). Odporność na wirusa Y duża, na zarazę ziemniaka średnia. Odporna na raka ziemniaka patotypy: 1(D1), 2(G1), 6(O1); 18(T1) i mątwika ziemniaczanego patotypy: Ro1, Ro2, Ro3, Ro4, Ro5 i Pa1, Pa2, Pa3. Hodowca: (d. 581 204-08)
Torpeda – odmiana skrobiowa, średniowczesna, o bardzo dużych, okrągłych bulwach, skórka żółta, miąższ jasnożółty. Plon ogólny bulw bardzo duży, plon skrobi średni. Zawartość skrobi mała, średnio 17,8%. Odporność na wirusa Y duża; na zarazę ziemniaka średnia. Odmiana odporna na raka ziemniaka patotyp 1(D1) oraz mątwika ziemniaczanego Ro1. Hodowca: Pomorsko-Mazurska Hodowla Ziemniaka w Strzekęcinie.
Tabela 2
Plon bulw ziemniaka i skrobi nowych odmian ziemniaka wg badań COBORU w 2017-2018 r.
| Odmiany | Plon ogólny bulw
w dt/ha |
Plon handlowy bulw
w dt/ha |
Skrobia | |||||||||
| 40 dni po wschodach | na koniec wegetacji | 40 dni po wschodach | na koniec wegetacji | Zawartość
w % |
Plon dt/ha | |||||||
| Jadalne/ rok | 2018 | 2017 | 2018 | 2017 | 2018 | 2017 | 2018 | 2017 | ||||
| Pogoria (bw) | 172 | 184 | 444 | 508 | – | – | 422 | 429 | 13,3 | – | ||
| Hetman (w) | – | – | 471 | 573 | – | – | 440 | 552 | 11,6 | – | ||
| Astana (św) | – | – | 459 | 597 | – | – | 428 | 557 | 15,0 | – | ||
| Skrobiowe/rok | 2018 | 2017 | 2018 | 2017 | 2018 | 2017 | 2018 | 2017 | 2018 | 2017 | 2018 | 2017 |
| Partner (w) | – | – | 379 | 97 | – | – | – | – | 19,1 | 17,9 | 71 | 79 |
| Torpeda (św) | – | – | 405 | 507 | – | – | – | – | 18,0 | 17,7 | 72 | 89 |
W bieżącym roku szacuje się, że produkcja ziemniaków w kraju wyniesie ok. 7,32 mln ton, i będzie to około 0,15 mln ton mniej niż w roku 2018. Prognozuje się, że powierzchnia uprawy ziemniaka wyniesie ok. 310 tys. ha w porównaniu do w 2018 r. – 298 tys. ha, a plony będą na poziomie 210 dt/ha i będą niższe niż w 2018 roku – 251 dt /ha. W ostatnich latach produkcja i plony spadają, a jedną z przyczyn zmniejszania produkcji są niekorzystane warunki agrometeorologiczne panujące w całym okresie wegetacyjnym.
Produkcja nasienna ziemniaka w roku 2018 zwiększyła się i wg Głównego Inspektoratu Państwowej Inspekcji Ochrony Roślin i Nasiennictwa (PIORiN) powierzchnia plantacji nasien-nych zakwalifikowanych wyniosła 6118,8 ha (2017 r. – 5960,6 ha). Z tego, ok. 60% powierzchni uprawy zajmowały odmiany wpisane do Krajowego Rejestru (KR), pozostałą powierzchnię odmiany pochodzące ze Wspólnotowego katalogu odmian roślin rolniczych (CCA).
Według COBORU reprodukcja materiału sadzeniakowego dla większości odmian wpisanych do Krajowego Rejestru jest zbyt mała. Taka sytuacja uniemożliwia wymianę sadzeniaków co 4 lata i wpływa na wysokość plonów. W efekcie plony uzyskiwane w produkcji są znacznie niższe niż w doświadczeniach odmianowych COBORU, gdzie stosuje się materiał kwalifikowany.
W 2019 r. dla województw rekomendowano następujące odmiany ziemniaka:
1. dolnośląskie – Denar; 2. kujawsko-pomorskie – Bohun, Impala, Lech, Madeleine, Riviera, Lawenda (wstępnie rekomendowana); 3. lubelskie – Bellarosa, Bohun; małopolskie – Bohun, Lech, Oberon; 4. mazowieckie – Bohun, Jurek, Lawenda (wstępnie rekomendowana);
5. opolskie – Bohun, Lech, Riviera; 6. podkarpackie – Lec; 7. pomorskie – Bohun, Glada;
8. ślaskie – Impresja (wstępnie rekomendowana); 9. świętokszyskie – Bohun, Lech, Oberon,
10. warmińsko mazurskie – Bohun, Lech, Riviera i Satina; 11. wielkopolska – Amarant, Bohun, Boryna, Kinga, Lech, Madeleine, Mieszko, Satina, Szypr; 13. zachodnio pomorskie – Bohun, Impala, Szyper.
Źródło: https://cdr.gov.pl/aktualnosci/57-cdr-informuje/3170-nowe-odmiany-ziemniaka-w-2019-r
