W dniach 18-22 sierpnia 2019 odbyła się wizyta studyjna do Holandii, która była okazją do zapoznania się z innowacyjnymi rozwiązaniami stymulującymi rozwój obszarów wiejskich i najlepszymi przykładami innowacji w sektorze agralnym w Holandii. Wizyta studyjna była organizowana przez Lokalną Grupę Działania Ziemi Kraśnickiej przy udziale partnerów projektu tj. Lokalnej Grupy Działania Owocowy Szlak, Lokalnej Grupy Działania Zielony Pierścień oraz Lubelskim Stowarzyszeniem Miłośników Cydru w ramach operacji: „Innowacje szansą na rozwój obszarów wiejskich”.
Głównym celem operacji było podniesienie wiedzy i umiejętności w zakresie innowacyjnych rozwiązań stymulujących rozwój obszarów wiejskich na terenie UE w związku z uczestnictwem w projekcie zarówno przedsiębiorców, rolników, samorządowców jak i doradców rolniczych. Nastąpił wzrost wiedzy w zakresie objętym operacji co przełoży się na współpracę na rzecz rozwoju obszarów wiejskich w tym docelowo może sprzyjać tworzeniu grup operacyjnych. Wyjazd pozwolił na podniesienie i upowszechnienie aktualnej wiedzy i wymianie doświadczeń na temat funkcjonowania, wsparcia oraz zasad aplikowania grup operacyjnych w kontekście działania Współpraca na terenie UE, podniesienie wiedzy wśród potencjalnych uczestników grupy operacyjnej w zakresie budowy powiązań międzyinstytucjonalnych oraz form powiązań partnerskich, podniesienie wiedzy wśród potencjalnych uczestników grupy operacyjnej w zakresie badań naukowych oraz innowacyjnych technologii dot. produkcji i przetwórstwa owocowo-warzywnego oraz podniesienie wiedzy wśród potencjalnych uczestników grupy operacyjnej w zakresie marketingu dotyczących produkcji, przetwarzania lub wprowadzania do obrotu produktów objętych załącznikiem I do Traktatu o funkcjonowaniu Unii Europejskiej.
Pierwszym punktem wizyty studyjnej była w biurze EIP POP w Urtrechcie gdzie zaprezentowano informacje o rolnictwie w Niderlandach oraz współpracy w ramach grup operacyjnych w Niderlandach w tym roli doradztwa, źródła i zasady pozyskiwania środków finansowych, realizacji projektów . W ramach spotkania z przedstawicielami POP – pomagającymi w finansowaniu projektów z budżetu państwa przedstawiono również wdrażanie HORIZON 2020. Wszystkie państwa członkowskie UE wdrażają Program Rozwoju Obszarów Wiejskich- drugi filar WPR. Program trwa od 2014 do 2020 roku i realizowane jest przez 12 prowincji dysponując kwotą 1,5 miliarda euro w tym na innowacje 245 mln euro. Obecnie wdrażanych jest 200 projektów innowacyjnych / grup operacyjnych, niektóre z nich zostały zakończone. Oczekuje się iż na terenie Holandii będzie docelowo funkcjonować 220 grup operacyjnych. 2/3 projektów koncentruje się na hodowli bydła mlecznego, uprawie roli i nowych sieciach / nowych rynkach.
Następnie grupa udała się do przedsiębiorcy który jest członkiem grupy operacyjnej „Współpraca w cyklu/obiegu środków odżywczych” ”-współpraca hodowców krów mlecznych z ogrodnikami w Cothen w prowincji Groningen. W trakcie wizyty przedsiębiorca przekazał grupie informacje o powstaniu przedsiębiorstwa, założeniach związanych z poszukiwaniem innowacyjnych rozwiązań. Zarówno przedsiębiorca jak i doradca p. Dirk Keuper przedstawili cele funkcjonowania i współpracy w ramach grupy operacyjnej która uwzględnia potrzeby hodowców i okolicznych właścicieli gospodarstw ogrodniczych. Plantatorzy sadzeniaków są coraz bardziej zmuszani do uprawy w sposób bardziej przyjazny dla środowiska i zrównoważony. Grupa operacyjna dostrzega tutaj możliwości innowacji, pracując od systemowego podejścia do rozwiązań w dziedzinie zrównoważonego zarządzania glebą i środków ekologizacji z wykorzystaniem zasobów w dziedzinie ochrony upraw, różnorodności biologicznej (gleby) i gospodarki materią organiczną. W ten sposób zaangażowane strony mają nadzieję osiągnąć jednocześnie cele rolnicze, przyrodnicze i środowiskowe.
Kolejnym punktem wizyty było spotkanie w innowacyjnym gospodarstwie Nieuwslagmaat w Bunnik specjalizującym się w uprawie warzyw i owoców w tym stosującym metody wykorzystywania w gospodarstwie pożytecznych owadów. Spółka rodzinna Slagmaat otrzymała stypendium w zakresie przedsiębiorczości, zrównoważonego rozwoju oraz działań zmierzających do skrócenia łańcucha dostaw. W 2013 roku właścicielka została uznana za 5 najlepszych przedsiębiorców rolnych w Holandii. W 2014 roku otrzymała Europejską Nagrodę za Innowacje dla Kobiet-Rolników w Brukseli. W trakcie wizyty uczestnicy mieli okazję do zapoznania się genezą powstania gospodarstwa, obejrzeć plantację owoców w tym uprawę kiwi oraz odwiedzić sklep z produktami lokalnymi od okolicznych producentów ( w odległości do 10 km od wizytowanego gospodarstwa). Wizyta miała charakter warsztatowy i pozwalała na wymianę doświadczeń miedzy właścicielami a uczestnikami wyjazdu.
Kolejny dzień wizyty studyjnej grupa rozpoczęła od wizyty w przedsiębiorstwie ogrodniczym Vandaelefruit w Dronten specjalizującym się w uprawie owoców. W 1996 roku Marco van Daele był jednym z pierwszych sadowników we wschodniej części Flevolandu, którzy zaczęli uprawiać wiśnie. Pojawienie się nowych odmian z dużymi wiśniami i podkładkami, które utrzymywały małe drzewa, sprawiło, że uprawa czereśni znów stała się atrakcyjna. W tym czasie uprawa czereśni była naprawdę pionierską pracą. Wspólnie z współpracownikiem plantatora wiśni poszukiwano najlepszych i najsmaczniejszych odmian oraz najbardziej odpowiednich technik uprawy. Rezultat tych wszystkich wysiłków jest to iż wiśnie Van Daele stały się popularną marką w całym Flevolandzie. Konsumenci mogą podziwiać wynik każdego roku od połowy czerwca do początku sierpnia.
Następnie udano się do Uniwersytetu Rolniczego w Wageningen . Uniwersytet Wageningen, będący częścią Wageningen University & Research, jest jedynym uniwersytetem w Holandii, który koncentruje się na temacie „zdrowej żywności i środowiska życia ściśle współpracując z rządem oraz społecznością biznesową. Badania i edukacja opierają się na fundamentalnym podejściu naukowym i dlatego są silnie ukierunkowane na zastosowanie w praktyce. Osiąga się to poprzez ścisłą współpracę różnych dziedzin wiedzy, w tym nauk przyrodniczych i społecznych. Dzięki temu Uniwersytet Wageningen może uzyskać zintegrowane podejście lub aktualne tematy społeczne, takie jak: zmiany klimatu, niezdrowy styl życia, ciągła presja na nasze środowisko naturalne, dobrostan zwierząt, Naukowcy z Wageningen University działają na całym świecie, a uniwersytet gości studentów z ponad 100 krajów. Zarówno badania, jak i edukacja Uniwersytetu Wageningen są wysoko cenione. Liczba studentów znacznie wzrosła w ciągu ostatnich lat. W 2013 r. Studenci ocenili Wageningen jako najlepszy uniwersytet w Przewodniku referencyjnym dla szkolnictwa wyższego w Holandii już kolejny rok z rzędu. W trakcie wizyty przedstawiciel uniwersytetu prowadził seminarium i przedstawił innowacyjne rozwiązania które w praktyce znajdują zastosowanie w rolnictwie holenderskim. Uczestnicy na bieżąco mieli możliwość zadawania pytań i oraz konsultacji przedstawionych tematów w odniesieniu do warunków w Polsce. Po części seminaryjnej uczestnicy wyjazdu udali się na wizytację ogrodów/ plantacji prowadzonych przez Uniwersytet we współpracy z przedsiębiorcami oraz rolnikami.
Kolejnym punktem wizyty była wizytacja w grupie operacyjnej zw. z uprawą cykorii bez pozostałości w tym uprawy czerwonej cykorii w innowacyjny sposób. Wydajna i bezpieczna dla żywności uprawa cykorii wymaga nowoczesnych, innowacyjnych technik. Współpraca naukowców i przedsiębiorcy umożliwiła innowacyjne metody uprawy cykorii i czerwonej cykorii. Innowacyjny, produkt może rosnąć bez pozostałości, odpowiadając na dzisiejsze życzenia sprzedawców detalicznych i konsumentów. Wiele nowości w firmie – takich jak rewolucyjne tace uprawowe i regały sprężynowe – to osiągnięcia współpracy. Korzenie cykorii są uprawiane na miejscu. Jest to korzystne dla jakości produktu bo w uprawie cykorii ważna jest znajomość dokładnej historii korzenia. Historię tę można zatem optymalnie uwzględnić w fazie wzrostu cykorii. Uczestnicy wyjazdu mieli okazje zapoznać się z uprawą cykorii oraz wszystkimi etapami jej produkcji aż do finalnego produktu.
Kolejny dzień wizyty studyjnej rozpoczęto od wizyty w przedsiębiorstwie ogrodniczym w Nieuwegein specjalizującym się w uprawie owoców. To prawdziwa firma rodzinna- istnieje od 1924 roku. Najsmaczniejsze odmiany jabłek i gruszek z sadu są sprzedawane przez cały rok, a w sezonie dodatkowo truskawki, wiśnie i śliwki. W sklepie rolniczym prowadzonym przez gospodarstwo dostępne są różne produkty przygotowywane tradycyjnymi metodami tj. jabłka, gruszki, soki owocowe, różne produkty rolne, warzywa, ziemniaki, jajka, wołowina, ser, nabiał. W trakcie wizyty w gospodarstwie uczestnicy mieli możliwość obejrzenia sadów, zapoznania się z technologią produkcji/ przetwórstwa, prowadzenia plantacji/zbytu oraz wszelkich rozwiązań stosowanych w przedsiębiorstwie.
Następnie udano się do przedsiębiorstwa w Woerden zajmującym się rzemieślniczym wytwarzaniem alkoholu ze świeżych owoców. Gorzelnia to tradycyjna firma rodzinna, która produkuje napoje alkoholowe przy użyciu produktów regionalnych. Dzięki pasji i doświadczeniu w dziedzinie fermentacji, destylacji i dojrzewania drewna, wytwarzane są wyjątkowe i wysokiej jakości destylaty z owoców i zbóż. Po latach przygotowań firma wprowadziła na rynek pierwsze produkty, mianowicie wodę jabłkową i Walvados, Woerden Calvados. Następnie oferta została znacznie poszerzona o różnorodne destylaty owocowe, a także jabłkowy cydr i bezalkoholowy ocet jabłkowy. Ostatnio wiele uwagi poświęcono holenderskim produktom zbożowym, w wyniku czego do asortymentu dodano również wino kukurydziane i gin. Podczas opracowywania produktów skorzystano z wiedzy producentów owoców przy wyborze rodzajów owoców. Projektując kocioł destylacyjny, uzyskano porady od różnych gorzelników z całej Holandii. Wybierając drewniane beczki do dojrzewania, udano się na Węgry- kraju o bogatej tradycji win i likierów owocowych. To przedsiębiorstwo społeczne charakteryzujące się następującą współpracą: w zakresie surowców współpracuje z lokalnymi plantatorami owoców, aby wytwarzać owoce w ekologiczny produkt regionalny wysokiej jakości, w zakresie przetwarzania owoców współpracuje z gminą, aby zapewnić zatrudnienie osobom o szczególnych predyspozycjach a przy sprzedaży produktów współpracuje z ruchem Slow Food, aby przyczyniać się do wzrostu rynków regionalnych w Groene Hart.
Ostatnim punktem wyjazdu studyjnego była wizyta w inicjatywie łączącej tradycyjne przetwórstwo i innowacyjne rozwiązania turystyczne w Zaandam. To miejsce pozwoliło na zachowanie unikalnego holenderskiego dziedzictwa równocześnie promując produkty lokalne w tym rzemieślnicze przetwórstwo.
Uczestnictwo w wizycie studyjnej może wpłynąć w przyszłości na zwiększenie ilości zawiązanych Grup Operacyjnych na rzecz innowacji w ciągu roku od nabycia merytorycznych i praktycznych umiejętności oraz poznania dobrych praktyk przez uczestników, wzrost miejsc pracy na obszarach wiejskich oraz zwiększenie innowacyjnych rozwiązań w rolnictwie, produkcji żywności w Polsce, a rezultaty poszczególnych projektów służyć będą szerokiej grupie odbiorców a nie pojedynczym podmiotom.
Uczestnicy wyjazdu tj. przedstawiciele branży owocowo-warzywnej (producenci, przedsiębiorcy) oraz środowisk naukowych oraz innych potencjalnych interesariuszy zgodnie z Rozporządzeniem Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi z dnia 23 grudnia 2016 r. w sprawie szczegółowych warunków i trybu przyznawania oraz wypłaty pomocy finansowej w ramach działania „Współpraca” objętego Programem Rozwoju Obszarów Wiejskich na lata 2014–2020, rolnicy lub grupy rolników; naukowcy; przedstawiciele instytutów lub jednostek naukowych; uczelni (w rozumieniu ustawy z dnia 27 lipca 2005 r. Prawo o szkolnictwie wyższym (Dz. U. Nr 164 poz. 1365, z późn. zm.), przedsiębiorcy; podmioty doradcze ,jednostki samorządu terytorialnego; oraz organizacje branżowe i międzybranżowe działające w obszarze łańcucha żywnościowego mieli możliwość uczestniczenia w wymianie doświadczeń i „przeniesienia” tzw. dobrych praktyk na teren regionu, w którym prowadzą swoją aktywność gospodarczą, oraz zawodową.
W wizycie studyjnej wzięło udział 25 osób z różnych regionów Polski.
